ทฤษฎีการปกครอง
เรียบเรียงโดย
วชิรวัชร
งามละม่อม
Wachirawachr Ngamlamom
ประหยัด หงส์ทองคำ (2529)
ได้กล่าวถึงลักษณะสำคัญของการปกครองท้องถิ่นว่ามี
6 ประการ คือ 1) มีพื้นที่เขตการปกครองที่แน่นอนชัดเจน
2) มีองค์กรที่มีฐานะเป็นนิติบุคคล 3) มีสภาฝ่ายนิติบัญญัติ
และมีผู้บริหารซึ่งได้รับการเลือกตั้งโดยตรง 4)
มีอำนาจอิสระในการปกครองหรือการบริหาร 5) มีทรัพย์สิน
งบประมาณ และรายได้ของตนเอง 6)
มีเจ้าหน้าที่ของท้องถิ่นแต่ละแห่งปฏิบัติงานเป็นของตนเอง และประหยัด หงส์ทองคำ
(2529) ยังได้สรุปหลักการปกครองท้องถิ่นว่าเป็นการปกครองของชุมชนซึ่งชุมชนเหล่านั้นอาจมีลักษณะแตกต่างกันในด้านต่างๆ
ต้องมีอำนาจอิสระในการปฏิบัติหน้าที่ตามความเหมาะสมและมีสิทธิตามกฎหมายที่จะดำเนินการปกครองตนเอง
ซึ่งแบ่งได้ 3 ประการ คือ 1) องค์กรปกครองท้องถิ่นมีสิทธิที่จะตรากฎหมาย 2)
องค์กรปกครองท้องถิ่น มีสิทธิในการกำหนดงบประมาณของตนเอง 3)
มีองค์กรที่จำเป็นในการปกครองตนเอง และประชาชนในท้องถิ่นยังต้องมีส่วนร่วม
ในการปกครองตนเอง โดยการเลือกตั้งโดยทางตรงและอ้อม
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์ (2550)
ได้กล่าวว่าลักษณะขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีลักษณะแตกต่างจากองค์กรมหาชน 3 ประการ คือ 1) มีอิสระภายใต้กรอบของกฎหมาย
และนโยบายของชาติ 2) เป็นระบบการให้บริการที่สมบูรณ์ในตนเอง 3)
มีอำนาจจัดเก็บภาษีอากร
ชูวงศ์ ฉายะบุตร (2539)
ได้จำแนกวัตถุประสงค์ของการปกครองส่วนท้องถิ่นไว้ คือ 1) เพื่อช่วยแบ่งเบาภาระของรัฐบาล
2) เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชนในท้องถิ่นอย่างแท้จริง 3)
เพื่อความประหยัดโดยองค์กรปกครองท้องถิ่นจัดเก็บภาษีอากรนำไปใช้ในการบริหารกิจการของท้องถิ่น ทำให้ประหยัดงบประมาณของรัฐบาล 4)
เพื่อให้องค์กรปกครองท้องถิ่นเป็นสถาบัน ให้การศึกษาระบอบประชาธิปไตยแก่ประชาชน
ด้านระบบการปกครองท้องถิ่น
อุทัย หิรัญโต (2534) ได้แยกองค์ประกอบได้ 8
ประการ คือ 1) มีสถานะตามกฎหมายที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ 2) พื้นที่และระดับปัจจัยที่มีความสำคัญต่อการกำหนดพื้นที่
และระดับของหน่วยการปกครองท้องถิ่น 3) การกระจายอำนาจหน้าที่ 4) มีฐานะเป็นนิติบุคคล
5) มีการเลือกตั้งสมาชิกองค์การหรือคณะผู้บริหาร 6) มีอิสระในการปกครองท้องถิ่น 7)
งบประมาณของตนเองมีอำนาจในการจัดเก็บรายได้
8) อยู่ในการควบคุมดูแลของรัฐ เพื่อประโยชน์ของรัฐ ความมั่นคงของรัฐและประชาชนโดยส่วนรวม และจากการรวบรวมความเห็นทางวิชาการ
8) อยู่ในการควบคุมดูแลของรัฐ เพื่อประโยชน์ของรัฐ ความมั่นคงของรัฐและประชาชนโดยส่วนรวม และจากการรวบรวมความเห็นทางวิชาการ
อุดม ทุมโฆสิต (2550) พบว่า
การปกครองท้องถิ่นมีข้อดีต่อการปกครองประเทศหลายประการ ดังนี้ 1) ช่วยให้เกิดการพัฒนาท้องถิ่นอย่างมีประสิทธิภาพ 2) ช่วยสนับสนุนการพัฒนาประชาธิปไตย
3) ช่วยทำให้เกิดความมั่นคงของชาติ 4) ช่วยสนับสนุนหลักเสรีภาพ
และหลักมนุษยชน 5) ทำให้เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงของสิ่งต่างๆ
ได้ดี แต่ทั้งนี้การปกครองท้องถิ่นโดยทั่วไป ยังประสบปัญหาต่างๆ
ชูวงศ์ ฉายะบุตร (2539)
สรุปได้ดังนี้ คือ 1) ปัญหาการคลัง องค์กรปกครองท้องถิ่นมีรายได้น้อยจำเป็นต้องพึ่งความช่วยเหลือจากส่วนกลางมากทำให้ขาดอิสระในการบริหารงาน
2) ปัญหาการกำหนดวัตถุประสงค์ 3) ปัญหาประสิทธิภาพของการบริหาร 4) ปัญหาการเข้ามามีส่วนร่วมของประชาชน
คีลเลอร์ และเพอร์รี (Keller & Perry,
1991 อ้างถึงใน Norton, 1994) ได้แบ่งรูปแบบองค์กรปกครองท้องถิ่น
ดังนี้
1) รูปแบบที่ประชุมเมืองขนาดเล็ก
2) รูปแบบคณะกรรมการเป็นการบริหารงาน
ท้องถิ่นในรูปแบบของคณะกรรมการจำนวน 3-7 คน มาจากการเลือกตั้งของประชาชน
และเลือกประธานคณะกรรมการในกลุ่มนั้น เพื่อทำหน้าที่ทั้งฝ่ายนิติบัญญัติ
และฝ่ายบริหารตลอดจนดูแล การทำงานของแผนกต่างๆ
3) รูปแบบสภา-นายกเทศมนตรี
รูปแบบนี้จะแบ่งออกเป็น 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร
ประชาชนเลือกตั้งสมาชิกสภาโดยตรงเพื่อทำหน้าที่ฝ่ายนิติบัญญัติ
ส่วนนายกเทศมนตรีมาจากเสียงข้างมากของสมาชิกสภา
4) รูปแบบนายกเทศมนตรีอ่อนแอ
ให้ประชาชนใช้สิทธ์เลือกตั้งโดยตรงทั้งฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร
รวมถึงหัวหน้าฝ่ายต่างๆ
แต่รูปแบบนี้ก่อให้เกิดปัญหาในการทำงานเพราะฝ่ายบริหารไม่สามารถบัญชาการฝ่ายต่างๆ
ได้
5) รูปแบบนายกเทศมนตรีเข้มแข็ง
ให้อำนาจนายกเทศมนตรีในการแต่งตั้งและถอดถอนหัวหน้าฝ่ายต่างๆ
มีอำนาจในการกำหนดนโยบาย เสนองบประมาณและตัดสินใจในเรื่องต่างๆ
ในขณะที่ฝ่ายนิติบัญญัติมีหน้าที่ในด้านการออกกฎ ข้อบังคับต่างๆ
ตลอดจนการดูแลการทำงานของฝ่ายต่างๆ ในการบริหารงาน
6) รูปแบบสภา-ผู้จัดการ
โดยประชาชนจะเลือกตั้งสมาชิกสภาจำนวน
5-9 คน และเลือกให้สมาชิกสภาคนใดคนหนึ่งดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีแต่ไม่มีอำนาจในการบริหาร
เพราะสภาจะจ้างนักบริหารมืออาชีพที่มีประสบการณ์
ในการบริหารงานจากภาคธุรกิจมาเป็นผู้จัดการเมือง
ผู้จัดการเมืองต้องปฏิบัติงานภายใต้ความพึงพอใจของสภา
เพราะมีโอกาสที่จะถูกปลดพ้นจากตำแหน่งได้
ลีท และสทีวาร์ท (Leach
& Stewart, 1992 อ้างถึงใน Wilson & Game, 1998 อ้างถึงใน
สมคิด
เลิศไพฑูรณ์, 2544) ได้สรุปภารกิจหลักที่สำคัญ 4 ด้าน ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ดังนี้ 1) การให้บริการสาธารณะ 2) การออกกฎระเบียบ ข้อบังคับ 3) การวางแผนเชิงกลยุทธ์ 4) การส่งเสริมและสนับสนุน
เลิศไพฑูรณ์, 2544) ได้สรุปภารกิจหลักที่สำคัญ 4 ด้าน ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ดังนี้ 1) การให้บริการสาธารณะ 2) การออกกฎระเบียบ ข้อบังคับ 3) การวางแผนเชิงกลยุทธ์ 4) การส่งเสริมและสนับสนุน
ในปัจจุบันการปกครองถิ่นนับว่ามีบทบาทสำคัญยิ่งต่อการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
และมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับการเมืองการปกครองในระดับชาติ ดังนี้ สมิธ (Smith, 1985 อ้างถึงใน Wilson
& Game, 1998) 1) การให้การศึกษาและฝึกฝนทางการเมือง 2)
การส่งเสริมความเป็นพลเมืองและการมีส่วนร่วม 3) ความเท่าเทียมทางการเมือง 4) เสถียรภาพทางการเมือง 5) ความรับผิดชอบ 6)
การสนองตอบ ส่วนมูทาลิม และเคน (Muttalib
& Khan, 1982 อ้างถึงใน David & Chris, 1998) ได้เขียนว่า การปกครองท้องถิ่นมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกับการพัฒนาท้องถิ่น
ดังนี้ 1) การสร้างอัตลักษณ์ของชุมชนและความผูกพันของคนในชุมชน 2) การให้ความสำคัญหรือเน้นย้ำถึงความหลากหลาย 3)
ส่งเสริมนวัตกรรม และการเรียนรู้ 4) การสนองตอบต่อปัญหาอย่างรวดเร็ว เหมาะสมและร่วมมือ
5) การกระจายอำนาจ 6) การมีส่วนร่วมของประชาชน 7)
การกระตุ้นต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ 8) การเปลี่ยนแปลงทางสังคม 9) การกระจายผลลัพธ์ของการพัฒนาอย่างเป็นธรรม
บรรณานุกรม
ชูวงศ์ ฉายะบุตร. (2539). การปกครองส่วนท้องถิ่น.
กรุงเทพฯ: ส่วนท้องถิ่นกรมการปกครอง.
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์. (2550). การคลังท้องถิ่น
รวมบทความวิจัยเพื่อเพิ่มพลังให้ท้องถิ่น. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ:
พี.เอ.ลีฟวิ่ง.
ประหยัด หงส์ทองคำ. (2529). การปกครองท้องถิ่นไทย:
เฉพาะรูปแบบเทศบาลในการเมืองการปกครอง. กรุงเทพฯ:
สมาคมสังคมสงเคราะห์ศาสตร์แห่งประเทศไทย.
สมคิด เลิศไพฑูรย์. (2543). การปกครองท้องถิ่น
ประเทศฝรั่งเศษ. กรุงเทพฯ: อักษรการพิมพ์.
อุดม ทุมโฆสิต. (2550). การปกครองท้องถิ่นสมัยใหม่:
บทเรียนจากประเทศพัฒนาแล้ว. กรุงเทพฯ: แซท โฟร์ พริ้นติ้ง.
อุทัย หิรัญโต. (2523). การปกครองท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.
Norton,
D. C. (1991). Institution, Institutional Change and Economic Performance.
Cambridge: Cambridge University Press.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น